ΤΟ ΤΡΕΝΟ ΤΗΣ ''ΚΑΡΑΤΖΟΒΑΣ'' ( DECAUVILEE )

ΤΟ ΤΡΕΝΟ ΤΗΣ ''ΚΑΡΑΤΖΟΒΑΣ'' ( DECAUVILEE )

Ατμάμαξα DECAUVILEE κάρβουνου. 

Καθημερινή προώθηση πολεμοφοδίων, 

τροφίμων, στρατευμάτων και  

κάθε είδους υλικό.

Καθημερινή προώθηση πολεμοφοδίων, 

τροφίμων, στρατευμάτων και  

κάθε είδους υλικό.

1930. Φωτογραφία του τρένου,

στην γέφυρα της Υδραίας.

Η λειτουργία του τρένου σαν επιβατικό.

Απόκομμα εισιτηρίου.

Ο σταθμός στην πόλη της Αριδαίας.

 Ο σταθμός του τρένου της Καρατζόβας, 

στον Μεγαπλάτανο.

Ο σταθμός στην Άψαλο.

Το τρένο της Καρατζόβας δημιουργήθηκε στον Α΄ΠΠ για καθαρά πολεμικούς σκοπούς.

Τον Οκτώβριο του 1915, ο κύριος όγκος των Αγγλο - Γαλλικών στρατευμάτων αποβιβάζεται στη Θεσσαλονίκη για να την καταστήσουν κέντρο ανεφοδιασμού του μακεδονικού μετώπου που επρόκειτο να δημιουργηθεί.

Η προώθησή τους αρχίζει αμέσως προκειμένου να καταλάβουν θέσεις απέναντι των Γερμανο- Βουλγάρων οι οποίοι έφτασαν στα ελληνικά σύνορα το Δεκέμβριο του 1915 και οχυρώθηκαν εκεί.

Η κατάσταση των συγκοινωνιών στη Μακεδονία ήταν απελπιστική. Το ελληνικό κράτος μετά την απελευθέρωση των περιοχών αυτών το 1912 από το Τουρκικό ζυγό, δεν ήταν δυνατόν να προλάβει να κατασκευάσει αλλά ούτε καν να βελτιώσει τις συγκοινωνίες που υπήρχαν μέχρι τότε.

Έτσι τα Αγγλο- Γαλλικά στρατεύματα κατασκευάζουν δρόμους και συγκοινωνίες για τον ανεφοδιασμό τους, με αποτέλεσμα να κατασκευαστεί ένα πυκνό οδικό δίκτυο, όπως και τοπικές σιδηροδρομικές γραμμές πλάτους 60cm (DECAUVILEE), που χρησιμοποιήθηκαν ως άξονες μεταφοράς προσωπικού, εφοδίων προς το μέτωπο ή κατά μήκος αυτού.

Μία τέτοια σιδηροδρομική γραμμή, πολύ γερά κατασκευασμένη με λίθινη υποδομή πλάτους 60 cm, είχε ως αφετηρία τη Σκύδρα και έφτανε στην Αριδαία δια μέσου της κοιλάδας του Μογλενίτσα. 

Στρώθηκε από Σέρβους στρατιώτες με υλικό της εταιρίας AINE CORBEIL. Από την ίδια εταιρία προέρχονταν και το τροχαίο υλικό για τις μεταφορές.

Στις 27 Ιουνίου 1916, το Γαλλικό Γενικό Επιτελείο Στρατού της Ανατολής στέλνει απόφαση προς το Σέρβο στρατηγό Premovitch για την κατασκευή γραμμής πλάτους 60cm. από τη Σκύδρα μέχρι την Κωστούριανη (Ξιφιανή) εκφράζοντας την επιθυμία να γίνει η εκτέλεση των εργασιών από Σέρβους σκαπανείς.

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1916, στέλνεται νέα απόφαση για την επέκταση της γραμμής από την Κωστούριανη (Ξιφιανή) μέχρι την Αριδαία.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1916 στέλνεται η πρώτη αναφορά για την  μορφοποίηση της περιοχής από Κωστούριανη (Ξιφιανή) μέχρι Δραγουμάνιτσα (Άψαλο), όπως και τη χρησιμοποίηση των πρώτων 10 χιλιομέτρων.

Στις 13 Οκτωβρίου 1916, ο Σέρβικος στρατός πετυχαίνει από τους Γάλλους έγκριση προεκτάσεως της γραμμής 7,5Km. βορειοδυτικότερα από την Αριδαία μέχρι το Μπάχοβο (Πρόμαχοι) με γαλλικά υλικά όπως και την κατασκευή διακλάδωσης από την Άψαλο μέχρι την Όρμα.

Με το τρένο διοχετεύονταν καθημερινά εφόδια στις ενδιάμεσες αποθήκες που βρίσκονταν στην Άψαλο, στην Αριδαία, στην Ξιφιανή και στην Πολυκάρπη και από εκεί στις κορυφογραμμές του Καϊμακτσαλάν.

Εκτός, όμως από τις αποθήκες εφοδίων υπήρχαν εγκαταστάσεις αναπαύσεως ελαφρά τραυματισμένων καθώς επίσης και εγκαταστάσεις βαριά τραυματισμένων στην Αριδαία και την Όρμα. Στην Άψαλο υπήρχε σέρβικο νοσοκομείο με 1500 κρεβάτια καθώς και κέντρο απομάκρυνσης αιχμαλώτων.

Έτσι, το τρένο εκτός από την καθημερινή προώθηση πολεμοφοδίων, τροφίμων, στρατευμάτων και υλικό κάθε είδους, το τρένο μετέφερε από το μέτωπο τραυματίες και αιχμαλώτους.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΣΕ στη δύναμη της γραμμής περιλαμβάνονταν 14 ατμάμαξες κάρβουνου.

Το μήκος της γραμμής Σκύδρα - Άψαλος - Αριδαία ήταν 28Km. και 895m και της γραμμής από την Άψαλο έως την Όρμα 13Km και 386m.

Οι σύμμαχοι μετά τη λήξη του πολέμου εγκατέλειψαν τη γραμμή αυτή, που περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο το οποίο ανέθεσε την εκμετάλλευσή της σε εταιρεία με την επωνυμία "Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας Α.Ε." .

Ανάδοχος και συνιδρυτής της ήταν ο μεγαλοεπιχειρηματίας Επαμεινώνδας Πέτρου Χαρίλαος.

Η εταιρεία δημιουργήθηκε με σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και του Επαμεινώνδα Χαρίλαου που κυρώθηκε με νομοθετικό διάταγμα της 29-8-1923.

Φιλόδοξη πολιτική της εταιρίας, ήταν η συμπλήρωση και αρτίωση της γραμμής όπως και τυχόν προέκτασή της μέχρι τη Φούστανη.

Η προσφορά του τρένου της Καρατζόβας προς τους κατοίκους της περιοχής δεν κράτησε πολύ.

Το 1929 η εταιρεία " Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας Α.Ε." με πρόφαση την απεργία του προσωπικού της κήρυξε λοκ άουτ, οπότε η εκμετάλλευσή της περιήλθε το 1932 στους Σιδηροδρόμους του Ελληνικού Κράτους (Σ.Ε.Κ) και το 1936 διακόπηκε η λειτουργία της γραμμής ως ασύμφορη οικονομικά για να αποξηλωθεί και οι δυσκίνητες ατμομηχανές της να μεταφερθούν στη γραμμή Σαρακλή Σταυρού όπου συνέχισαν να προσφέρουν υπηρεσίες έως το 1947.

Σήμερα, το τρένο της Καρατζόβας είναι μια ανάμνηση με μοναδικά δείγματα αυτής της γραμμής τα κτίρια των σταθμών, τα περισσότερα των οποίων διατηρούνται ακόμα.

Οι πιο παλιοί κάτοικοι θυμούνται με συγκίνηση τα χρόνια της λειτουργίας του τρένου με το οποίο γινόταν όλη η μετακίνηση των προϊόντων τους.